Chcesz poznać wartościowe alternatywy dla edukacji systemowej? Oto użyteczne i wspierające kompendium wiedzy dla rodziców, którzy stoją przed wyborem ścieżki edukacyjnej dla swoich dzieci.
Do 18 marca rodzice 7-latków mają czas na wybór szkoły, do której przez następne 8 lat uczęszczać będzie ich dziecko. To mało, a pośpiech rodzi frustrację i wątpliwości, zwłaszcza gdy wybór jest ograniczony. Rzutem na taśmę prześledźcie zatem opcje alternatywne, których jest niemało: od homeschoolingu, przez szkołę Montessori, po model fiński i waldorfski.
Jak zauważycie, sposobów na dostarczenie potomstwu wiedzy jest mnóstwo, a większość z nich znana jest od pokoleń. Wystarczy zagłębić się w temat, by z satysfakcją stwierdzić, że się o czymś słyszało, czegoś doświadczało lub że dzieci naszych znajomych przeszły taką czy inną alternatywną szkołę. Bo chodzi o to, by nie traktować jej w kategorii egzotyki – zmiana już się dzieje i całe mnóstwo dzieci i rodziców funkcjonuje w tym procesie. Większość z nich zmierzyła się z początkowymi trudnościami w transferze z opcji powszechnej w nową, ale z czasem oswoili zagadnienie i sprowadzili je do poziomu codzienności. Wam też się uda, a wybór właściwej opcji stanie się łatwiejszy, gdy poznacie główne założenia i przeznaczenie każdego modelu.
EDUKACJA DOMOWA
myśl przewodnia:
samodzielność, zaufanie i odpowiedzialność edukacyjna
główne założenia:
Homeschooling dotyczy już kilkunastu tysięcy polskich dzieci. Edukacja domowa została prawnie usankcjonowana ustawą o systemie oświaty z 7 września 1991 roku, która umożliwia „spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą”. Warunkiem koniecznym do jej rozpoczęcia jest złożenie wniosku do dyrektora placówki, do której przyjęte i zapisane jest dziecko. Dyrektor ustala sposób weryfikowania wiedzy ucznia, którym najczęściej jest test sprawdzający – raz w roku lub co semestr. Na plus przemawia brak dzienników, dzwonków i stresu, na minus zaś – brak wspólnych zajęć sportowych i ograniczony kontakt z rówieśnikami.
dla kogo?
Dla rodziców, którzy są w stanie zrezygnować ze swojej pracy lub kariery na rzecz edukowania dzieci. Dla zwolenników aktywnego nauczania, wycieczek do muzeów i galerii w miejsce ślęczenia w ławce.
PS Rozmowę z mamą, która zdecydowała się na edukację domową, znajdziecie tu.
SZKOŁA WALDORFSKA
myśl przewodnia:
wychowywać dziecko do wolności
główne założenia:
Pedagogika waldorfska w pierwszych latach życia dziecka wykorzystuje jego naturalne dążenie do naśladowania. Dlatego w przedszkolu waldorfskim nie ma podziału na grupy wiekowe. Dzieci bawią się razem, młodsze obserwują starsze i uczą się od nich, starsze patrzą na młodsze i dzięki temu widzą, jak wiele się już nauczyły. Dużo zabawy swobodnej, zabaw naturalnymi zabawkami, działań we współpracy wypełnia dzieciom przedszkolny dzień. Nauczyciele zajmują się pracą, w którą spontanicznie włączają się dzieci – obierają jabłka, gotują powidła, grabią liście lub pielą ogród. Ważny jest rytm dnia ze swoimi zdarzeniami – mielenie mąki i pieczenie bułek, malowanie akwarelą, tkanie.
Szkoły waldorfskie funkcjonują bez ocen – są jedynie roczne oceny opisowe. Tu rozwój dziecka łączy w sobie sferę artystyczną, a wraz z nią ruch, muzykę, prace ręczne, malowanie, czy zajęcia teatralne, ze wspieraniem samodzielności w myśleniu.
dla kogo:
Dla rodzin zmęczonych ilością plastiku i elektroniki we współczesności. Dla tych, którzy są gotowi na to, by ich dziecko piłowało drewno, uczyło się szyć, bawiło się naturalnymi zabawkami. A także dla tych, którzy są gotowi zaangażować się w życie społeczności.
SZKOŁA MONTESSORI
myśl przewodnia:
pomóż mi być samodzielnym
główne założenia:
Twórczynią metody jest Maria Montessori, pierwsza kobieta, która została lekarzem medycyny we Włoszech, i pionierka w dziedzinie edukacji. Na początku XX wieku pracowała w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, a swoją metodę zaczęła opracowywać na postawie obserwacji dzieci upośledzonych umysłowo. Jak się okazało, jej pomysły były uniwersalne i sprawdzały się także w przypadku zdrowych dzieci. Montessori wierzyła, że dziecko przebywające w odpowiednim środowisku wychowawczym może swobodnie rozwijać swój twórczy potencjał i budować tożsamość, a zadaniem szkoły jest je wspierać. Wsparciem dla dziecka ma być jego rodzina, aktywnie uczestnicząca w działaniach szkoły, zaangażowana i zgłaszająca pomysły.
dla kogo:
Dla rodziców, którzy cenią sobie indywidualne podejście do dziecka, autonomię ucznia i zaufanie do jego autorskiego doboru materiału, miejsca, czy sposobu, w jaki się uczy.
SZKOŁA FIŃSKA
myśl przewodnia:
praca zespołowa to podstawa
główne założenia:
Fenomen fińskiego modelu nauczania przejawia się głównie w wynikach – od 2000 roku fińscy uczniowie osiągają jedne z najlepszych not w międzynarodowych badaniach edukacyjnych PISA. Obowiązkowa edukacja rozpoczyna się w siódmym roku życia i kończy w szesnastym. Co istotne, dzieci nie noszą mundurków i zwracają się do nauczycieli po imieniu. Klasy są małe, liczą średnio 15-20 uczniów. Uczniom przysługują darmowe przybory szkolne, podręczniki i posiłki w stołówce. Najważniejsze jest pogłębianie pasji i ograniczenie rywalizacji, stąd nie organizuje się rankingów szkół, nie kategoryzuje się uczniów na lepszych i słabszych, starszych i młodszych. Wszyscy pracują w grupie, a zawód nauczyciela jest doceniany i szanowany.
dla kogo:
Dla rodziców, którzy wierzą, że rozwijanie dziecięcych pasji jest ważniejsze od kanonu. Dla tych, którzy są zdania, że nauka powinna dziać się tylko w szkole, a korepetycje są niepotrzebne. Jeśli dziecko ma kłopoty w nauce, nauczyciel powinien mu pomóc w czasie lekcji.
SZKOŁA DEMOKRATYCZNA
myśl przewodnia:
edukacja bez przymusu
główne założenia:
Szkoły demokratyczne cieszą się stuletnia tradycją. W 1921 roku powołano do życia pierwszą placówkę tego rodzaju, a była nią brytyjska szkoła Summerhill, założona przez Alexandra Sutherlanda Neilla. Była to pierwsza szkoła na świecie, która dawała dzieciom wolną rękę w organizowaniu codziennych zajęć i podejmowaniu decyzji. To z kolei wiąże się z odpowiedzialnością uczniów i wsparciem w nauce, jakie okazują sobie nawzajem. Dużą wagę przywiązuje się także do aktywności fizycznej i odpoczynku.
dla kogo:
Dla tych, dla których wolność jest wartością nadrzędną. Dla zwolenników nauki pośród przyrody i budowania pewności siebie poprzez sprawczość.
SZKOŁA DALTOŃSKA
myśl przewodnia:
odpowiedzialność, samodzielność, współpraca
główne założenia:
Plan Daltoński powstał początku XX wieku z inicjatywy Helen Parkhurst, amerykańskiej nauczycielki, która współpracowała wcześniej z Marią Montessori. Jest on szczególnie popularny w Austrii, Holandii, Australii, Chile czy Japonii. Największy nacisk stawia na powierzanie uczniom odpowiedzialności i kontrolowania zdobywania wiedzy w taki sposób, by był jak najbardziej efektywny. Ma to wpływ na wyniki, o czym dzieci przekonują się bardzo wcześnie i działa to na nie motywująco. Samodzielnie szukają rozwiązań problemów i wykonują powierzone im zadania. Współpraca według planu daltońskiego prezentuje się dwojako: jako współpraca wychowawcza i dydaktyczna. Pomocą służyć może zarówno nauczyciel, jak i szkolny kolega. Ponadto dzieci sobie nie przeszkadzają i szanują się nawzajem, bez konkurowania czy rywalizacji. Współpraca odbywa się szeroko, nie tylko pomiędzy najbliższymi kolegami – plan daltoński stawia na to, by nauczyć dzieci kooperowania i komunikacji z osobami o różnych charakterach, walorach i słabościach.
dla kogo:
Dla tych, którzy cenią umiejętności społeczne, wierzą w wymianę doświadczeń, pracują nad usprawnianiem komunikacji z dzieckiem.
SZKOŁA STERNIK
myśl przewodnia:
Po pierwsze: rozwój.
główne założenia:
Model placówek Sternika pochodzi z Hiszpanii i zakłada w głównej mierze edukację jednopłciową i spersonalizowaną, stworzoną na bazie powszechnej nauki kościoła katolickiego. Ich celem jest wspieranie i motywowanie w rozwijaniu możliwości i zdolności, rozbudzanie chęci do zdobywania wiedzy, która staje się podstawą w podejmowaniu decyzji. Sternik stawia jednak nie tylko na wyniki, ale przede wszystkim na relacje z otoczeniem, poczucie własnej wartości, godność i satysfakcję z działania na rzecz rozwoju społeczności.
W szkołach funkcjonujących wg modelu Sternik nie ma przerw i lekcji, a rytm pracy i odpoczynku dostosowany jest do kondycji i potrzeb grupy. Więcej na jej temat dowiecie się z naszej rozmowy z Dominiką Więsław, mamy chłopca, który uczęszcza do takeij szkoły.
dla kogo:
Dla rodziców kształtujących w dzieciach poczucie wspólnoty. Dla tych, którzy inwestują czas i energię w budowanie relacji.
Sprawdźcie też następujące systemy edukacyjne: szkołę Lwa Wygotskiego, Jeana Piageta, Glenna Domana, Reggio Emilia i Amara Berri, szkoły z programem International Baccalaureate.
Za wsparcie i pomoc w przygotowaniu materiału dziękuję Marii Bator.
Źródło zdjęć: artykuł ,,Edukacja domowa”
Ilość komentarzy: 3!
Bardzo skrótowe przedstawienie modeli edukacji. Szczególnie nie zgodziłabym się z założeniami „Sternika” i podaną powyżej myślą przewodnią. Z mojego doświadczenia dzieci wychowywane w tych placówkach są traktowane przede wszystkim przez pryzmat płci i ról społecznych jakie ta płeć ze sobą pociąga (szczegół w religii katolickiej) a nie jak indywidualne jednostki.
Cześć Marianna, dziękuje za Twój głos. Założeniem tego materiału jest naświetlenie możliwych i dostępnych opcji, a jeśli chciałabyś wnikliwiej przyjrzeć się modelowi, chętnie pomogę w odnalezieniu stosownych źródeł. Co do myśli przewodniej Sternika, indywidualność podkreślają niemal na każdym kroku iw każdym tekście na temat idei, ale w związku z Twoim głosem zmieniam na inn,a równie istotną z ich punktu widzenia.. Pozdrawiam! Dominika
Idąc dalej w edukacji, opinie o liceum Montessori w Krakowie są bardzo nieszczególne. Niewielu Uczniów podchodzi w tej szkole do matury….a szeroko pojęty indywidualizm polega na niestresowaniu młodzieży czyli nie wymaganiu za wiele. Nie takiej szkoły szuka większość rodziców jak sądzę…Może początki, na poziomie szkoły podstawowej, wyglądają bardziej obiecująco, nie mam wiedzy na ten temat.