Mocna trzydziestka filmów naszpikowanych integralnymi dla naszej tożsamości treściami. Ciepłe i lodowato zimne, leniwie się sączące i te o rozbudowanej akcji. Najważniejsze.
W naszej redakcji kino zawsze wywoływało gorące dyskusje. Co dobrego widziałaś? A czemu takie rozczarowujące? Czemu tak chwyta za gardło? O filmach i serialach mówimy bez przerwy w rozmaitych kontekstach. Dobre i złe, animowane i fabularne – patrzymy na nie z bezkresną czułością i nostalgią, i chętnie dzielimy się nimi z potomstwem. Trzydzieści tych wyabstrahowanych z naszego dzieciństwa, które pokażemy dzieciom w najbliższej przyszłości, wymieniam niżej. W alfabetycznym porządku, wraz z krótkim uzasadnieniem. Bawcie się przednio. Zdjęcie poniżej – dla przykładu.
Jakie filmy warto obejrzeć z dziećmi?
1. „AKADEMIA PANA KLEKSA” / reż. Krzysztof Gradowski / prod. Polska, 1983 r. / wiek: od 6 lat
Historia szpaka Mateusza, która rozrywa serce. Pochód wilków, który śnił mi się niemal przez całą podstawówkę (a już na pewno w klasach 1-3). Ta piosenka Zdzisławy Sośnickiej, którą można wysłać kochasiowi lub kochasi w dniu walentynek, albo w każdym innym. I jeszcze paleta smaków i lusterka, w których widać sny. Mimo oczywistych kontrowersji i bulwersujących – jak na dzisiejszą poprawność – scen, kochamy i kochać nie przestaniemy. Byłby na pierwszej pozycji, nawet gdyby tytuł nie zaczynał się na literę A.
2. „BRZDĄC” / reż. Charlie Chaplin / prod. USA, 1921 r. / wiek: od 8 lat
Charlie i Jackie – co to był za duet! Zgrani wyśmienicie, w gagach, upadkach i niesnaskach. Przyszywany tata i jego potomstwo mierzą się z szarą rzeczywistością, nie zdejmując nawet na moment ani melonika, ani szerokiego uśmiechu.
3. „BYŁO SOBIE ŻYCIE” / reż. Albert Barille / prod. Francja, 1987 r. / wiek: od 6 lat
Genialny serial na temat budowy ludzkiego ciała, z muzyką Michela Legranda i postaciami, których się nie zapomina. Pożyteczne czerwone krwinki i złowrogie wirusy w nieustającym starciu. Warto sobie odświeżyć w czasach pandemii.
4. „CZERWONY BALONIK” / reż. Albert Lamorisse/ prod. Francja, 1956 r. / wiek: od 7 lat
Balonoterapia! Zobaczcie, jak szary Paryż lat 50. koloruje się zaczarowanymi balonikami. Króciutka, zaledwie półgodzinna, wysmakowana wizualnie etiuda to hołd dla twórczości Jacquesa Tati i jego sposobu filmowania oraz dodawania głosu z offu.
PS Główną postać zagrał syn reżysera, Pascal, ale w filmie pojawia się też córeczka Sabine.
5. „DIXIE” / reż. Leszek Gałysz / prod. Polska, 1981 r. / wiek: od 4 lat
„Karolina to dziewczyna, którą warto znać. A brat Marek to kanarek, który nie chce spać, o nie!” – takimi słowami zaczyna się każdy odcinek serialu napisanego przez Agnieszkę Osiecką. Opowiada on o losach bliźniaków, ich pupila Wpółdopiątaka i mówiącego ludzkim i aksamitnym głosem auta Dixie. Polecamy wielbicielom potworów i ogórków.
6. „DZIECI Z BULLERBYN” / reż. Lasse Hallström / prod. Szwecja, 1986 r. / wiek: od 6 lat
Sześcioro huncwotów, mieszkających w zagrodzie północnej, środkowej i południowej, uczyło mnie wdrapywać się na drzewa, jeździć na łyżwach po zamarzniętym jeziorku (uważaj, Lasse!) i piec pierniki, koniecznie w kształcie prosiaczków. Mróz za oknem i ciepło w domu – oto, co najmocniej wryło się w moją pamięć.
7. „DZIEWCZYNA I CHŁOPAK” / reż. Stanisław Loth / prod. Polska, 1978 r. / wiek: od 6 lat
Tomek i Tośka są bliźniakami, z zewnątrz jak dwie krople wody, tak że rodzicom trudno ich odróżnić. Za to temperamenty zgoła różne. A gdy wpadają na szatański plan, by zamienić się rolami, nabierają wszystkich. A i ile się od siebie uczą. Seans obowiązkowy dla skłóconych rodzeństw!
8. „E.T.” / reż. Steven Spielberg / prod. USA, 1982 r. / wiek: od 7 lat
Najuczynniejszy ufoludek w całej historii kina, a research zrobiłyśmy dokładny! Z nim polatacie rowerem i przeżyjecie mnóstwo przygód. E.T., kiedy wpadasz?
9. „FANNY I ALEXANDER” / reż. Ingmar Bergman / prod. Szwecja, 1982 r. / wiek: od 16 lat
Imponująca saga rodu Ekdahlów, z wysmakowanymi kostiumami Marik Vos-Lundh odpowiadającymi epoce (początek XX wieku) i zdjęciami Svena Nykvista, chwyta za serce i nie puszcza do ostatniej minuty. Film idealny na rozpoczęcie spotkania z kinem Bergmana.
10. „GOONIES” / reż. Richard Donner/ prod. USA, 1985 r. / wiek: od 10 lat
Od tylu lat ta banda jest źródłem inspiracji dla projektantów, fotografów, trendsetterów. „Goonies” to też świetny film o dorastaniu i sprzeciwie dzieci wobec tego, na co bez mrugnięcia okiem zgadzają się dorośli.
11. „GWIEZDNE WOJNY IV – NOWA NADZIEJA” / reż. George Lucas / prod. USA, 1977 r. / wiek: od 7 lat
Żeby nikt nie myślał, że wszystko zaczęło się w 2000 roku. I że kiedykolwiek obowiązywał w tej sadze Wielki Porządek. Bo początek miał miejsce w części IV, tej z Harrisonem i Carrie. A koniec w „Skywalker. Odrodzenie” z Daisy i Adamem. A reszta jest milczeniem.
12. „JANKA” / reż. Janusz Łęski / prod. Polska, RFN, 1990 r. / wiek: od 10 lat
Redakcyjna koleżanka Marysia, która przypomniała ten tytuł, chwaliła go za niecukierkowość, za to, że dzieci tam ostro broją, są sprawcze i mają poważne sprawy do załatwienia. I zwróciła uwagę na to, że warto obejrzeć ten film razem, bo wszyscy – i dzieci, i dorośli – tylko na tym skorzystamy.
13. „KLAN URWISÓW” / reż. Penelope Spheeris / prod. USA, 1994 r. / wiek: od 8 lat
To tu po raz pierwszy usłyszałyśmy o klubie nienawidzących kobiet (w oryginale: The He-Man Woman-Haters Club), stworzonym przez Spanky’ego. Rzeczywistość zrewiduje i naprawi chłopacką optykę, czemu towarzyszyć będzie dużo śmiechu i stylówek na dandysa.
14. „KRÓL LEW” / reż. Rob Minkoff / prod. USA, 1994 r. / wiek: od 6 lat
Ale ten pierwszy, który oglądało się z rodzeństwem codziennie na VHS-ie, którego ścieżkę dźwiękową i linię dialogową znałyśmy na pamięć. Do dziś potrafimy wyrecytować z pamięci mowę Skazy. Absolutny must see!
15. „ŁÓDŹ” / reż. Buster Keaton / prod. USA, 1920 r. / wiek: od 8 lat
Buster Keaton jako ojciec rodziny, który nie zamierza rezygnować ze swoich szalonych, konstruktorskich pomysłów. Żona wtóruje i stawia odświętny obiad na rozdygotanym stole w świeżo pobudowanej łodzi pomysłu męża. A dzieci, skąpane w morskiej wodzie, cieszą się nawet wtedy, gdy sztorm wyrywa je z łóżeczek. Takie rzeczy mogły dziać się tylko wiek temu.
16. „LABIRYNT” / reż. Jim Henson / prod. USA, Wielka Brytania, 1986 r. / wiek: od 8 lat
Be careful what you wish for – chciałoby się powiedzieć, oglądając minkę strapionej Jennifer Connelly. Płacz młodszego brata może frustrować, ale to żadne wyzwanie w porównaniu z odbiciem go z twierdzy goblinów, w dodatku zarządzanych silną ręką Davida Bowiego. Frajda!
17. „MASKOTKA” / reż. Władysław Starewicz / prod. Polska, 1934 r. / wiek: od 6 lat
Pionier rodzimej animacji i niestrudzony surrealista, z lubością ożywiający martwe owady i pluszowe zabawki. Bohaterem tej 26-minutowej impresji jest piesek Fetysz, który słysząc błagalny ton dziewczynki proszącej mamę o pomarańczę, postanawia ją dla niej zdobyć. Choćby nie wiem co. Zobaczcie, czy mu się uda.
18. „MINIATURY FILMOWE DO MUZYKI KLASYCZNEJ” / prod. Polska, 1990 r. / wiek: od 4 lat
Kilkuminutowe miniatury, złożone z animacji do utworów Chopina, Vivaldiego czy Bacha były – jak ocenia nasza redakcyjna koleżanka – niezwykłym kursem estetyki muzycznej i plastycznej. I okazuje się, że nadal można je zobaczyć.
19. „MÓJ SĄSIAD TOTORO” / reż. Hayao Miyazaki / prod. Japonia, 1988 r. / wiek: od 6 lat
Duszki małe i duże, parskające i kichające, rozdziawiające buzie ze zdziwienia i uniesienia. Ile ich tam jest, na strychach i drzewach, w kniejach wygrzewają swe brzuchy w słońcu. Przywołują kotobusy i uprawiają ogródki. Ponadto film Miyazakiego mówi pięknie o siostrzeństwie, wzajemnej trosce i dobroduszności względem bliźnich. No, kochamy.
20. „NAKARMIĆ KRUKI” / reż. Carlos Saura / prod. Hiszpania, 1976 r. / wiek: od 12 lat
Śmierć ukochanej matki otwiera Anie furtkę do świata nieznanych dotąd uczuć, mrocznych fantazji i strachów. To właśnie tutaj po raz pierwszy wybrzmiała rezonująca nam w pamięci piosenka „Porque te vas?”.
21. „NIEKOŃCZĄCA SIĘ OPOWIEŚĆ” / reż. Wolfgang Petersen/ prod. USA, 1984 r. / wiek: od 8 lat
Tutaj podobnie jak w „Nakarmić kruki” dziecko mierzy się ze śmiercią mamy, oddala od ojca i ucieka w świat kołujących wysoko wyobrażeń. Zobaczy smoki i uratuje księżniczkę, i znajdzie odpowiedzi na parę innych, ułatwiających mu życie w realnym świecie, pytań.
22. „POCAHONTAS” / reż. Eric Goldberg / prod. USA, 1995 r. / wiek: od 6 lat
Przypowieść o ziemi i jej ludziach, o poczuciu przynależności i sile kobiecości. O wierności sobie i głębokim współodczuwaniu z roślinami i zwierzętami. I „Kolorowy wiatr” w bonusie.
23. „POWRÓT DO PRZYSZŁOŚCI” / reż. Robert Zemeckis / prod USA, 1985 r. / wiek: od 10 lat
Nie igraj z podróżami w czasie, bo jeszcze rozkochasz w sobie jednego z rodziców! Wiekopomne spotkanie Marty’ego z doktorem Emmettem Brownem zaowocuje spektakularnymi przejażdżkami błyszczącym DeLoreanem (jeśli już robić prawo jazdy, to tylko dla niego!) i gimnastyką dla mózgu.
24. „RODZINA LEŚNIEWSKICH” / reż. Janusz Łęski / prod. Polska, 1978 r. / wiek: od 6 lat
Na podstawie serialu Łęskiego (tak, to ten pan od „Janki”) powstał film, ale potraktujcie go deserowo. Daniem głównym niech stanie się siedmioodcinkowy serial, ciepły jak piekarnik, cierpliwy jak to tylko Pani Krysia Sienkiewicz umiała. Należy czerpać z niej wzór.
25. „SIEDEM ŻYCZEŃ” / reż.Janusz Dymek / prod. Polska, 1984 r. / wiek: od 6 lat
Co by nie napisać o tym serialu, będzie za mało. Kot czarny i niezwykle tajemniczy, obdarzony intrygującym głosem i mocami, które rozwiązują kłopoty i w nie pakują. I ta czołówka!
26. „SOK Z ŻUKA” / reż. Tm Burton / prod. USA, 1988 r. / wiek: od 10 lat
Tim Burton w pełnej krasie. Trzeba to zobaczyć nie tylko dla niego, ale i dla sceny przy stole z piosenką o bananie, dla rozwichrzonej czupryny i duszy Winony Ryder oraz genialnego bioenergoterapeuty z zaświatów.
27. „TAJEMNICZY OGRÓD” / reż. Agnieszka Holland / prod. USA, 1983 r. / wiek: od 8 lat
Prywatne szkoły, zapięte po samą szyję guwernantki, zamki z przeciągami, dzicy chłopcy na koniach i klucze, które otwierają bramy do najbardziej obwarowanych twierdz. Odczytujcie dosłownie i jako przenośnię.
28. „WOJOWNICZE ŻÓŁWIE NINJA” / reż. Steve Barron / prod. USA, 1992 r. / wiek: od 8 lat
Czworo wielbicieli pizzy wkracza do akcji! Michelangelo cenił ponad wszystko wariant z truskawkami i anchois, bo słynął z wyrafinowania, ale pozostała trójka nie ustępowała mu humorem i umiejętnościami walki. Przypadkowo zmutowane żółwie wypowiadają wojnę złu, a my wgapiamy się jak zaczarowane, pogryzając glutenowy placek.
29. „WOLNY DZIEŃ FERRISA BUELLERA” / reż. John Hughes / prod. USA, 1986 r. / wiek: od 12 lat
Film o tym, jak łatwo zrobić na szaro rodziców, nauczycieli i całą szkołę. I zrobić to tak, żeby wszyscy wciąż nas kochali, a może jeszcze bardziej? Nie przegapcie sceny, w której młodsza siostra Ferrisa, znana z filmu „Dirty Dancing”, podrywa szkolnego wywrotowca – w tej roli Charlie Sheen.
30. „WUJASZEK BUCK” / reż. John Hughes/ prod. USA, 1989 r. / wiek: od 12 lat
John Hughes po raz wtóry, ale tym razem akcja kręci się wokół nietypowej opiekunki do dwójki dzieci. Wujaszek zasieje strach w sercu chłopaka jego siostrzenicy (należy mu się!), a popisowe śniadanie, jakie zgotował swojej dwójce, rozmiękcza serce. Szkoda, że rodzice musieli wracać tak szybko…
Jesteśmy ciekawe waszych wyborów. Jak rozwinęlibyście naszą subiektywną trzydziestkę?
