Ekrany to nasza rzeczywistość, trudno ich uniknąć. Dlatego warto oswoić z nimi nasze dzieci, wypracować mądre zasady korzystania, uczyć o bezpieczeństwie w sieci i nie odchodzić od zmysłów, gdy maluch robi awanturę o jeszcze jeden odcinek ulubionej bajki.
Z moimi córkami przerobiłam już chyba wszystkie możliwe scenariusze. Umowy, kontrakty, obiecanki cacanki, budziki, a nawet wyłączanie Wi-Fi. Niezależnie od wszystkiego koniec „Bluey” zawsze prowadził do krzyku, spazmów i stwierdzenia „głupia mama”. I bądź tu, rodzicu, mądry.
A może prościej zakazać? Niestety nie. Nie unikniemy wejścia dzieci w digitalowy świat. To, co możemy zrobić, to wyposażyć je w narzędzia, by potrafiły się w nim poruszać. Pamiętajmy, że kontakt dziecka z mediami nie musi skończyć się katastrofą (na przykład uzależnieniem). Każde może czerpać z tych doświadczeń korzyści edukacyjne i rozwijać w ten sposób inteligencję emocjonalną. Sztuką jest jednak mądre zarządzanie czasem spędzonym przed ekranem.
Poza tym – nie oszukujmy się – chwila z bajką jest potrzebna i nam, rodzicom. Bo sami mamy ochotę się zatrzymać z kubkiem herbaty; bo piętrzy się sterta ubrań do prasowania; bo niektóre bajki bawią również nas. Jak więc osiągnąć równowagę i nie zwariować w szalonym świecie szybkiej rozrywki? Zebrałam zasady, które mnie wydają się sensowne. Może i wy znajdziecie tu coś dla siebie.
WYPADAŁOBY
Zaczynam od nieco znienawidzonego słowa, ale prawda jest taka, że jeśli chcemy, by dziecko trzymało się zasad, wypadałoby dać mu dobry przykład. Przyjrzyj się sobie i temu, w jaki sposób korzystasz z nowych technologii. Obserwując cię, dziecko uczy się wielu zachowań. Jeśli chwytasz za telefon z samego rana, kiedy jeszcze leżysz w łóżku, pokazujesz dziecku, że to równie dobra pora na bajki – może więc zacząć się ich domagać. Jeżeli scrollujesz media społecznościowe w trakcie śniadania lub obiadu, ono także będzie chciało oglądać w tym czasie bajkę. Reguły i ograniczenia muszą dotyczyć tak samo wszystkich domowników.
KONSEKWENCJA PRZEDE WSZYSTKIM
Rutynowe zachowanie pozwala dziecku czuć się pewnie w ustalonych sytuacjach. Nie wydłużaj czasu spędzanego przed ekranem ani nie ustępuj, gdy dziecko prosi o więcej czasu. Badania pokazują, że dzieci, których rodzice są konsekwentni, rzadziej uzależniają się od ekranów. Ustalenie i trzymanie się rutyny ułatwia również dziecku wyłączenie telewizora lub odłożenie tabletu bez zdenerwowania.
ODWRACAJ UWAGĘ MÓZGU
Kiedy twoje dziecko ogląda kilka bajek, po każdej z nich rób przerwy, by zadać pytania dotyczące treści. Dopytuj, o czym był dany odcinek, co dziecku się podobało. To również łagodny sposób na zakończenie czasu ekranowego. Dużo bardziej humanitarny niż wciśnięcie guzika i bezceremonialne przywrócenie czarnego ekranu. Ważne, by zawczasu poinformować dziecko o tym, że czas oglądania (lub grania) dobiega końca. Jasno powiedz dziecku, ile jeszcze minut mu zostało. Unikaj ostrzeżeń na ostatnią chwilę – chyba nikt za nimi nie przepada.
ZROZUM, JAKIE TO WAŻNE
Zakończenie czasu ekranowego budzi w dziecku złość. Nie daj się ponieść tym emocjom. Wspieraj dziecko i nie oczekuj, że samo z siebie natychmiast się uspokoi. Spróbuj zrozumieć jego perspektywę i pomyśl, co realnie mogłoby mu pomóc w takim momencie. Może dobrze byłoby jeszcze przed rozpoczęciem czasu ekranowego ustalać aktywność, w jaką zaangażujecie się później?
DŁUŻSZE TREŚCI
Wybieraj dłuższe treści, które sprzyjają utrzymaniu koncentracji. Krótkie filmy czy materiały na platformach społecznościowych mogą negatywnie wpływać na zdolność skupienia uwagi, ponieważ bombardują mózg nadmiarem bodźców. Dłuższe produkcje, zwłaszcza edukacyjne, są lepsze dla rozwoju dziecka.
PRZESUŃ ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Jeśli używasz smartfona, włącz funkcję ustawienia maksymalnego czasu korzystania z aplikacji. Możesz też ustawiać alarm budzika, który zasygnalizuje koniec czasu ekranowego. Badania pokazują, że dzieci rzadziej reagują negatywnie, jeśli to technologia, a nie rodzic, ogranicza czas ekranowy.
NIGDY NIE JEST ZA WCZEŚNIE NA EDUKACJĘ
Nieustannie edukuj i wspieraj dziecko w trakcie korzystania z internetu. Rozmawiajcie o bezpieczeństwie w sieci, wyznaczcie limity czasowe, ograniczcie dostęp do stron innych niż o tematyce odpowiedniej dla twojego dziecka.
ZACHOWAJ CZUJNOŚĆ
Uzależnienie od ekranów lub internetu to poważna sprawa. Jeśli niepokoją cię zachowania dziecka i nie potrafisz poradzić sobie z obecnym stanem rzeczy – zasięgnij porady specjalisty.
Na koniec przypominajka: dziecko dziecku nierówne. Są dzieci, które dobrze radzą sobie w kontakcie z ekranem. Inne przeciwnie – nie odnajdują się w natłoku bodźców, a każdy seans kończą rozdrażnieniem i niepokojem. Dlatego postaraj się nie porównywać własnego dziecka z rówieśnikami – ich potrzeby są inne i w każdym przypadku należy inaczej podejść do kwestii użytkowania technologii.
