Punkty dla trudnych czasów

Naszym zadaniem jest jak najlepiej przygotować dziecko dla świata – nie odwrotnie. Sprawić, że wierząc w swoją moc, nie będzie się bało chwil słabości. Dlaczego nie zadać sobie wspólnie z naszymi dziećmi naprawdę ważnych pytań o to, kim jesteśmy i dokąd idziemy? Pyta Karolina Rodanowicz.

Obrazy przedstawiane w Konkursie filmowych odkryć na 6. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Kino Dzieci stawiają właśnie takie pytania. Oddaję głos Karolinie, której refleksje bardzo do nas mówią.

*

Jakiś czas temu na łamach „Wysokich Obcasów” przeczytałam felieton Ireny Cieślińskiej pt. „Choć raz w życiu wpaść do strumienia” i został już we mnie na zawsze. Dotyczył projektu badawczego z lat 90. prowadzonego w Niemczech, na podstawie którego powstała lista doświadczeń, jakie powinien zgromadzić każdy siedmiolatek. Lista była długa, ale kilka punktów szczególnie zapadło mi w pamięć:

warto doświadczyć różnicy pomiędzy komfortem a prymitywnymi warunkami,

warto doświadczyć, czym jest tęsknota za domem,

wspólnie z dorosłym warto dojść do tego, że na jakieś pytanie nie ma odpowiedzi,

warto umieć pogodzić skłócone strony i nie wziąć udziału w kłótni,

warto umieć nakarmić trzy różne zwierzątka,

warto wyczuć puls u znajomego, u zwierzęcia i u siebie, i oczywiście – choć raz w życiu warto wpaść do strumienia.

Pomyślałam sobie wtedy, że na co dzień inaczej myślimy o edukacji i wychowaniu naszych dzieci. Przede wszystkim staramy się je chronić, potem myślimy o przeróżnych umiejętnościach, które mogą zyskać dzięki naszym zabiegom, ewentualnie pragniemy sprawiać im przyjemność. Doświadczenia związane z ciałem, przyrodą, własnymi uczuciami, wiedzą o świecie wykraczającą poza obszar znanej nam kultury traktujemy nieuważnie, nie staramy się dziecku w tym towarzyszyć, nie szanujemy tego. Często – w obawie, że dziecko czegoś nie zrozumie, czegoś się przestraszy, czymś zasmuci – stawiamy tamę dla doświadczeń, które uznajemy za zbyt trudne. Czy słusznie?

W tym roku na 6. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Kino Dzieci w ramach kolektywu Spotlight Kids poprowadzę krótkie prelekcje towarzyszące pokazom filmów w sekcji Konkursu filmowych odkryć. Filmy takie jak „Dzieci ze Snowland”, „Chuskit”, „ Pierwsze pożegnanie” czy „Daniel” dotykają spraw, których właściwie wolimy unikać, szczególnie w rozmowach z dziećmi. Tematów takich jak tęsknota, zagrożenie, cielesność, miłość. Właściwie można by zapytać, czy w takim razie są to propozycje dla nich? Dzieci, w mniemaniu dorosłych, powinny czuć się przede wszystkim bezpiecznie. Czy warto przedstawiać im takie tematy?

Zapraszając na te właśnie filmy, chciałabym przekonać rodziców, że warto. Po pierwsze,­ na świecie istnieją rzeczy, które niełatwo wyjaśnić i zrozumieć. Każdy człowiek poczuje się kiedyś bezradny, zrozpaczony, samotny. Historia opowiedziana w filmie stanie się wtedy pretekstem do rozmowy, która być może kiedyś pomoże dziecku przejść przez takie doświadczenia. Zakładając, że nasze dziecko nigdy nie spotka się z trudnościami, nie uczymy go radzenia sobie z nimi. Nie pozwalając popełnić błędu, odbieramy mu szansę na wyciągnięcie wniosków, które pomogłyby go naprawić, a w przyszłości – już go nie popełnić.

Po drugie, założenie, że pewne tematy nie są dla dzieci, często mija się z prawdą. To raczej dorośli nie są gotowi na trudne rozmowy. Dlatego proponuję wspólne obejrzenie filmu, w którym dzieją się rzeczy nieoswojone, niekomfortowe, ale na koniec równowaga pomiędzy tym, co bezpieczne, i tym co niebezpieczne, zostaje przywrócona. Nie chodzi przecież o to, żeby przekazać wszystkie nasze niepokoje, ale o to, żeby młodemu człowiekowi zaufać, zaciekawić, a na końcu dać pocieszenie. To bardzo ważne przesłanie, o którym możemy z dziećmi porozmawiać – jak nie stracić nadziei, nawet wtedy, kiedy świat przeciwstawia się naszym oczekiwaniom.

Po trzecie – tak naprawdę nie wiemy, w jaki sposób nasze dziecko doświadcza świata. Być może nadmiernie go moderując i naginając, zamiast chronić dziecko, odbieramy mu szansę na przeżycie czegoś prawdziwego? Naszym zadaniem jest jak najlepiej przygotować małego człowieka dla świata – nie odwrotnie. Sprawić, że wierząc w swoją moc, nie będzie się bał chwil słabości. Dlaczego nie zadać sobie wspólnie z naszymi dziećmi naprawdę ważnych pytań o to, kim jesteśmy i dokąd idziemy?

W programie Kina Dzieci Konkurs filmowych odkryć zajmuje miejsce szczególne. Trzy lata temu odkrycia stanowiły sekcję, w której prezentowano filmy różnorodne gatunkowo i stylistycznie przeznaczone dla młodych widzów. Rok po debiucie sekcja dołączyła jako drugi konkurs w programie, pokazując to, co w kinie artystycznym dla młodego widza najciekawsze. W tym roku dzieła z Konkursu filmowych odkryć będą do obejrzenia we Wrocławiu i w Warszawie. Na konkurs złoży się 7 tytułów, w tym 5 pokazywanych premierowo. Filmom towarzyszą przygotowane przez Spotlight Kids karty edukacyjne z najważniejszymi informacjami o danym tytule i wyjątkowymi zadaniami dla widzów.

Karolina Rodanowicz

*

Szczegóły festiwalowego repertuaru znajdziecie tu. 

Zdjęcia pochodzą z filmów: „Dzieci ze Snowland” i „Chuskit”.