Zdrowie psychiczne matek jest uznawane za jedno z największych wyzwań dla zdrowia publicznego na świecie. Ten tekst potraktujcie jak apteczkę – podręczny zestaw przydatnych informacji i zaufanych adresów, pod którymi znaleźć można bezpłatną pomoc psychologiczną.
CZYM JEST DEPRESJA POPORODOWA?
Czy wiecie, że już Hipokrates w V wieku p.n.e. zauważył u swoich pacjentek poporodowy niepokój i bezsenność? Z kolei w wieku XIX dzisiejsza „depresja poporodowa” znana była pod pojęciem „szaleństwa ciąży” i doświadczające jej kobiety wysyłano przymusowo na terapie do szpitali psychiatrycznych. Musiało upłynąć dużo czasu aby pojawiły się skuteczne rozwiązania, które kończą okres marginalizowania choroby i piętnowania dotkniętej nią kobiet.
W sierpniu ubiegłego roku Amerykańska Agencja Leków (FDA) zatwierdziła zuranolon, pierwszą tabletkę do zastosowania w leczeniu depresji poporodowej. Już sam ten fakt pokazuje, że w myśleniu o depresji matek nastąpił wielki przełom. Do tego momentu leczenie depresji poporodowej odbywało się wyłącznie w formie zastrzyku dożylnego. Szefowa psychiatrii w Centrum Oceny Leków i Badań FDA, Tiffany Farchione potwierdziła doniosłość tego wydarzenia i wyjaśniła, jakie niebezpieczeństwa wiążą się z nieleczoną depresją poporodową: „Depresja poporodowa jest poważnym i potencjalnie zagrażającym życiu stanem, w którym kobiety mają poczucie winy, bezwartościowości a nawet, w trudnych przypadkach, myśli o skrzywdzeniu siebie lub swojego dziecka. Ponieważ może ona zakłócić więź między matką a dzieckiem, może również mieć konsekwencje dla fizycznego i emocjonalnego rozwoju dziecka”.
LICZBY NIE KŁAMIĄ
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), w skali całego świata około 10% kobiet w ciąży i 13% tych, które dopiero urodziły dziecko doświadcza zaburzeń psychicznych, z czego najczęściej diagnozowana jest depresja. W krajach globalnego południa statystyk przedstawiają się jeszcze gorzej: zaburzenia objawiają się u 15,6% kobiet w czasie ciąży i u 19,8% po porodzie. W najcięższych przypadkach i gdy brak pomocy, dochodzi coraz częściej do samobójstw. Co więcej, matki dotknięte chorobą psychiczną nie są w stanie prawidłowo funkcjonować, co poza tym, że ma wpływ na nie same, rezonuje także na zdrowie i rozwój dziecka. WHO podkreśla, że skuteczna interwencja nie może zostać przeprowadzona nawet przez dobrze wyszkolonych, niespecjalistycznych pracowników służby zdrowia. WHO pracuje obecnie nad wprowadzeniem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (Universal Health Coverage), aby aspekt zdrowia psychicznego zyskał większe znaczenie w zestawie świadczeń zdrowotnych.
NIEDŹWIECKA O KONDYCJ PSYCHICZNEJ POLSKICH MATEK
Marta Niedźwiecka, psycholożka i autorka podcastu „O Zmierzchu” opublikowała niedawno na Instagramie karuzelę analizującą wpływ zaburzeń psychicznych u matek na oswajanie się z nową rolą i na rozwój dziecka.
https://www.instagram.com/p/C5G4GzcIhre/?igsh=MWF1NW93eHo0cHZhMA%3D%3D
Ekspertka przywołuje między innymi badanie przeprowadzone przez dra hab. Konrada Piotrowskiego z SWPS w Poznaniu z listopada 2023 r., zatytułowane ,,Parental identity formation in mothers is linked to borderline and depressive symptoms: A person-centered analyses”. W tym badaniu przeanalizowano wpływ osobowości borderline i depresji na proces kształtowania się tożsamości rodzicielskiej. Choć na zaburzenie osobowości typu borderline cierpi około 1-3% populacji, to nawet 20-25% spełnia przynajmniej niektóre kryteria tego zaburzenia. Depresja lub podwyższone symptomy depresji są jeszcze szerzej rozpowszechnione. Przynajmniej 1/5 osób spełni w pewnym momencie swojego życia kryteria depresji” – czytamy we wnioskach. Jak wynika z badania, aż 25% matek objętych badaniem wykazało niski stopień identyfikacji z tożsamością rodzica i aż 10-13% matek odczuwało żal z powodu wypełniania roli rodzica.
Brytyjskie badanie z 2017 roku wykonane na grupie 8 tysięcy osób ukazuje wpływ cech osobowości matek na problemy emocjonalne ich nastoletnich dzieci. Wnioski? Okazało się, że posiadanie przez matkę co najmniej trzech cech osobowości – jak skłonność do poszukiwania wrażeń czy emocjonalny chłód, podejrzliwość – dwukrotnie zwiększa u nastolatków ryzyko depresji, skłonności do samookaleczania czy zaburzeń lękowych.
TU ZNAJDZIESZ DARMOWĄ POMOC
Zawsze warto prosić o pomoc, jeśli czujesz, że ziemia osuwa ci się spod matczynych nóg. W takich chwilach nikt nie potrzebuje moralizowania czy pouczania, a uważnego, empatycznego słuchania.
Dobrym miejscem w sieci, gdzie anonimowo uzyskasz pomoc społeczności albo jej udzielisz innym potrzebującym, jest nagrodzony w konkursie Start-up Med portal Giveandgethelp.com. Platforma działa bezpłatnie 24 godziny na dobę i jest idealnym miejscem by w obliczu braku czasu, opieki nad dzieckiem czy możliwości dojazdu uzyskać wsparcie psychologiczne w świecie wirtualnym.
Drugą polecaną przez nas opcją jest zainicjowany przed dwoma laty przez Fundację ,,Twarze depresji” pierwszy w Polsce program zdalnej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej dla kobiet w ciąży i po porodzie. Objęta programem kobieta może liczyć na pakiet trzech bezpłatnych konsultacji psychologicznych, podczas których otrzyma diagnozę, psychoedukację i wsparcie.
Trzecia z polecanych możliwości bezpłatnego uzyskania wsparcia to telefon zaufania Fundacji Sto Pociech 507 599 033. Telefon jest czynny w piątki w godzinach 12.00-14.00.
Jeśli jesteś w ciąży lub twoje dziecko nie przekroczyło wieku sześciu lat i odczuwasz objawy depresji, uzyskasz fachową pomoc w siedzibie Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę w Centrum Dziecka i Rodziny w Warszawie przy ul. Walecznych 59 lub pod numerem telefonu 22 616 16 69.
DO POCZYTANIA I POSŁUCHANIA
Wróćcie także do naszych poprzednich materiałów dotyczących depresji poporodowej: rozmowy z seksuolożką Stefą Kumor, poruszającej opowieści Kaliny oraz tekstu o projekcie fotograficznym „It’s Been Pouring”, dokumentującym dwie depresje poporodowe, jakie przeżyła ich autorka Rachel Papo. Jedno z nich ilustruje niniejszy materiał.
W kwestii wzmacniającej muzyki, mam dwie karmiące propozycje. Pierwsza to brytyjska wokalistka Tirzah, która tuż po urodzeniu dziecka wydała wyprodukowany przez Micę Levi album ,„Colourglade” o wszystkich odcieniach macierzyńskiej miłości, ale też często towarzyszących temu procesowi kłopotach finansowych i związkowych. Druga rzecz to album „Mercedes” szwedzkiej wokalistki Sarah Klang, również młodej mamy, z którego pochodzi hit „The Worst Mom”, oswajający wiele sprzecznych uczuć pojawiających się po narodzinach dziecka oraz depresję poporodową.
