Dzieci potrzebują swoich dziadków i babć, ich innej perspektywy, ich bardziej zmęczonych rąk, ich innej cierpliwości, innej gotowości do odpowiadania na pytania, nieraz zupełnie odmiennych od naszych wartości. Mieć dziadków, to mieć bardziej różnorodny świat.
Dziś dzieje się różnie. Jedne rodziny spędzają teraz z pokoleniem seniorów jak najwięcej czasu. To dar zaufania, wzajemnej pomocy, życia rodzinnego, które toczy się w domu trochę niezależnie od tego, co na zewnątrz. Inni czekają, aż fala zarażeń przeminie, żeby móc znowu się spotykać bezpiecznie, móc się tulić bez niepokoju, bez myśli z tyłu głowy – a jeśli się zarazimy? W każdym tym scenariuszu są trudności do pokonania i refleksje nad tym, ile dla siebie rzeczywiście znaczymy? Co najbardziej doceniamy w międzypokoleniowym życiu?
Dzień Babci i Dzień Dziadka (21 i 22 stycznia) to oczywista okazja, żeby powiedzieć „dziękuję”, zadbać o dziadków lub podpowiedzieć, jakiego czasu nam z nimi brakuje. Przygotowałam kilka pomysłów na to, co dzieci mogą przygotować dla babci i dziadka na ich zbliżające się święta. Są tu opcje i dla tych spotykających się i dla tych, którzy będą dziadkom składać życzenia na odległość.
U BABCI (I DZIADKA) JEST SŁODKO
Świat pachnie szarlotką, a może zjesz jeszcze kawałek? Ten wierszyk Chotomskiej to po dziś dzień ilustracja najsłodszego oblicza relacji wnuczkowie-dziadkowie. Potajemne dokarmianie zakazanymi kąskami, najlepsza na świecie pomidorówka, no i domowe łakocie… Ten stereotypowy obraz babcinych talentów jest na szczęście w wielu rodzinach nadal aktualny. Niezależnie od tego, czy nasi dziadkowie są rzeczywiście mistrzami kuchni, czy wolą zamówić pizzę, czas przygotować coś dla nich. To dobre rozwiązanie dla rodzin, które się izolują i w grę wchodzi tylko zostawienie prezentu na wycieraczce. Mam dwie sprawdzone opcje: szarlotka i domowe śliwki w czekoladzie. Przy każdym z tych deserów możemy angażować dzieci tak, by miały poczucie autentycznego uczestniczenia w przygotowaniu prezentu i by ćwiczyły kompetencje motoryczne.
Przy szarlotce jest pachnąco. Dwuipółletnie dzieci zagniatają ciasto i kroją obrane ćwiartki renety na mniejsze kawałki. Lepią z ciasta wałeczki, którymi potem wylepiamy wierzch w kratkę. Dzieciom powyżej czwartego roku życia dajemy już obieraczkę do jabłek (ten model to moja przedszkolna faworytka) i sitko z cukrem pudrem i/lub cynamonem do posypania.
Z kolei domowe śliwki w czekoladzie to jest najpyszniejsza rzecz na świecie. Korzystam z dziećmi z przepisu Jadłonomii (w wersji bez alkoholu) i wykorzystujemy różne rodzaje czekolady (żurawina w białej czekoladzie jest cudowna). Starszaki uczę, czym jest kąpiel wodna. Łamią czekoladę i rozpuszczają ją samodzielnie (oczywiście jestem obok i wszystko podtrzymuję). Młodsze dzieci wrzucają do czekoladowej kąpieli ulubione owoce, a potem wyławiają je łyżką. Domowe śliwki można spakować do pudełka i wysłać do dziadków pocztą.
DESANT POMOCNIKÓW
Ustalamy razem z dziećmi, co możemy zrobić, by pomóc dziadkom. Dobrze, żeby to było coś małego i konkretnego. Z jednej strony dzieci często nie widzą, jak to się dzieje, że dom „się sprząta”, z drugiej – mogą nas zaskoczyć darem obserwacji. Możemy wymyślić trzepanie dywanów lub choćby wycieraczki, wytarcie kurzu z wysokiej półki. Często babcie i dziadkowie są jeszcze młodzi i sprawni, ale równie często wielu chętnie skorzysta z pomocy. Desant pomocników to rodzinny projekt. Robimy naradę i ustalamy, jak pomożemy. A potem po prostu jedziemy i robimy: szybko, sprawnie, według planu, aby dziadkowie nie zdążyli skutecznie zaprotestować. Pożytek z desantu jest dla dzieci nie mniejszy, niż dla dziadków. To trening rodzinnego działania zespołowego, organizacji i bycia w dynamicznej akcji.
W desancie mogą brać udział już nawet trzylatki, ale z w miarę samodzielnymi starszakami akcja ma więcej szans powodzenia, dlatego lepiej angażować do niej dzieci 5+. I warto pamiętać, że nie wszystkie się odnajdą w tempie tego działania. Dzieciom, które lubią niezmienność i źle znoszą niespodzianki lepiej zaproponować coś innego.
Dzieci wczesnoszkolne i starsze bywają nie tylko sprawnymi pomocnikami. Często są też doskonale cierpliwymi… nauczycielami. Potrafią nauczyć programować kanały w TV, obsługiwać pilota, jak słuchać podcastów na Spotify, obsługiwać Zooma. Skoro dzieci i tak już śmigają na elektronice, fajnie jest, kiedy wyniknie z tego jakaś międzypokoleniowa miła sytuacja.
I ZDROWIA PRZEDE WSZYSTKIM
Teraz będzie pochwała starej, dobrej laurki. Kto uważa, że jest nudna, niech zauważy, że z perspektywy dziecka to coś całkowicie z niego i od niego. Może dać dziadkom cokolwiek, co mu teraz w duszy gra. To jak list w butelce z dziecięcego przeżycia. Tak długo, jak się da, podkreślajmy rolę i wagę laurek i prezentów, które nie mają wymiernej wartości materialnej. Wtedy dajemy czystą radość, czysty gest obdarowywania. I to jest ważne doświadczenie w czasach, kiedy ogólnie rzecz biorąc, i dzieci, i my mamy za dużo przedmiotów i trudno jest się naprawdę z czegoś ucieszyć. A że to jest możliwe, możemy odczuć, dając sobie właśnie laurki, rysunki, liściki. U najmłodszych dzieci to będzie bazgroł, czyli gest, którego wykonywanie jest zawsze przeżyciem, i kolor. Potem w darze dzieci ofiarowują kształt, krzyżyk, kółko, kropki. Następnie przychodzi czas rysunków figuratywnych, opowieści o sobie, o przyrodzie, o rodzinie. I wreszcie – zapisane słowa: imię, a może nawet życzenia. Młodsze dzieci mogą życzenia podyktować rodzicom. Szczęścia i zdrowia? Może i banalne. Ale dzieci wiedzą to samo, co wiedzą seniorzy – cóż więcej może być potrzebne?
Laurce może towarzyszyć zestaw zdrowotny – dobry suplement i np. sól do moczenia stop. Sól robimy tak: szykujemy ładny, czysty słoik, sól (może być epsom albo dowolna kuchenna) i suszoną lawendę lub płatki róży (do dostania w zielarniach). Dzieci same przesypują składniki do słoika i je mieszają (wystarczy zakręcić i potrząsać). Mogą udekorować wieczko i zrobić spersonalizowaną etykietę.
KRZYŻÓWKA Z HASŁEM
Te dzieci, które potrafią już pisać, do laurki mogą dołączyć autorską krzyżówkę. Czasem wystarczy im podsunąć tylko ten pomysł, czasem trzeba pokazać, na czym polega idea najprostszej krzyżówki z hasłem i wspólnie się zastanowić, co jest ważne w życiu naszych dziadków. Z wybranych słów układamy krzyżówkę jedyną w swoim rodzaju. Dzieci pod koniec przedszkola i starsze lubią też wymyślać własne planszówki z zadaniami. Zasady są zazwyczaj proste: jest trasa do pokonania, pionki i kostka. Jest okazja, żeby stworzyć grę dedykowaną babci i dziadkowi. Kostkę można kupić w osiedlowych sklepach plastycznych, niektórych kioskach lub sklepach z grami, pionki można ulepić z modeliny lub masy solnej.
AKADEMIA SZTUKI UŻYTKOWEJ
Było o laurkach, teraz będzie o ręcznie robionych drobiazgach, które zdobią domy ukochanych dziadków. Niewyczerpanym źródłem inspiracji może być program dawnych szkolnych zajęć technicznych. Obrzucenie prostym ściegiem kuchennej ściereczki, uszycie rękawicy kuchennej, ulepienie miseczki z gliny to świetne zajęcia dla pierwszo- i drugoklasistów. W czasach długich popołudni izolacji możemy polepić korale z masy solnej lub termoutwardzalnej (przyjemność dla całej rodziny) i zrobić biżuterię. Dobrym pomysłem jest też namalowanie obrazka farbkami do ceramiki na małym, białym kafelku. Taki pomalowany kafelek można wypalić w piekarniku i będzie doskonałą podstawką kuchenną. Oba te pomysły nie mają limitu wieku twórców. Kiedy nasze małe dzieła będą gotowe, czas na pakowanie. To kolejna sztuka, której grozi odejście w zapomnienie, bo często pakowanie zastępujemy ładną papierową torebką. Ale rozpakować prezent ze wstążki i papieru jest naprawdę dużo przyjemniej, a cały proces pakowania to lekcja geometrii przestrzennej i motoryki małej. Jak wymierzyć papier? Jak go pociąć, skoro jest w dużej rolce i się zwija? Jak potem w płaski papier opakować bryłę pudełka? To są dla dzieci ważne pytania i jeśli znajdziemy czas, by im pozwolić zrobić to z nami, będą jak zaczarowane. Może nawet na koniec obłożycie w papier jakąś starą, ulubioną książkę?
WSPOMNIENIA JAK NA OBRAZKU
Już nie tylko my mamy zdjęcia głównie w telefonie, pokolenie naszych rodziców też powoli ulega nowej formie wracania do wspomnień i je scrolluje w wirtualnej galerii. A przecież w zdjęciach naprawdę fajniejszy jest unplugged. Czas, który wkładamy w selekcję zdjęć, ich wydrukowanie, ułożenie w tylko naszą historię to dar bezcenny. Ułożenie rodzinnego albumu jest jak napisanie rodzinnej opowieści, i to takiej najfajniejszej, bo na papierze, takiej, którą można sobie razem obejrzeć na kanapie.
Rodzinny album możemy stworzyć razem, międzypokoleniowo. Możemy wspólnie wybrać zdjęcia – jedne do albumu, inne na ścianę. Fotoksiążki możemy wysłać od razu pod wskazany adres, co sprawdza się szczególnie w tych rodzinach, które ograniczają kontakt i za sobą tęsknią. I jest okazja, by zebrać piękne wspomnienia z tego wcale nie tak najgorszego, minionego roku.
PREZENT ZE SKLEPU – JAKI NAJLEPIEJ?
Jeśli do waszych laurek i innych miłych gestów planujecie dołączyć coś praktycznego, oto kilka poleceń.
Dobry prezent powinien wyrażać nasze uczucia, emocje, być dowodem, że kogoś znamy i rozumiemy jego potrzeby. Jak to okazać? Kochana babciu, kochany dziadku, żebyście mieli dla mnie tyle energii co zawsze i żebyście mieli mocne kości, bo chcę was mocno przytulić! Aby nie być gołosłownym, dobrze mieć ze sobą suplement diety, w którym o prawidłowe funkcjonowanie mięśni zadba witamina D. Przy okazji pomoże również w utrzymaniu zdrowych kości (podobnie jak cynk i mangan). Utrzymanie energii będzie możliwe m.in dzięki witaminom z grupy B (kwas pantotenowy, B1, B2, B3 – niacyna, B6). Dziadkowi możemy więc wręczyć suplement diety Living Multivitamin Man, a babci przyda się suplement diety Living Multivitamin Woman marki Terranova. Przy czym, dziadkowie, którzy często łykają już po kilka tabletek dziennie, mogą otworzyć kapsułki i dosypać je do ulubionego napoju lub posiłku. To ważne także dla osób starszych mających problemy z połykaniem.
Jeśli chodzi o fotoksiążkę, dla tych, którzy projektują ją po raz pierwszy, dobrym adresem będzie Colorland. Po pierwsze dlatego, że samo ułożenie fotoksiążki jest tu proste, po drugie – bo efekt końcowy jest bardzo dobry. Piękny album, z papierem, który jest miły w dotyku, bez nieprzyjemnego zapachu tuszu, no i ze zdjęciami, które wyglądają jak trzeba. Colorland gwarantuje – zgodnie z nazwą – dobre, wiarygodne kolory. Nie spłaszcza ich, nie sprowadza do wyblakłego ecru. To dobry adres, jeśli chodzi o to, żeby gotowa fotoksiążka była czymś, co estetycznie spełnia wasze wysokie wymagania.
I na koniec standardowy hit prezentów dla seniorów, czyli kapcie. Vanuba to polska marka szyjąca ciepłe domowe obuwie z owczej skóry. Ich kapcie to buty na lata. Znajdziecie tu wzory klasyczne i bardziej nowoczesne. Są tak wygodne i otulające, że najchętniej chodziłoby się w nich do sklepu i na spacer. Mają lekkie, elastyczne podeszwy, nie ślizgają się i świetnie wyglądają. Vanuba szyje we wszystkich rozmiarach, więc w Nowy Rok możemy wejść ciepłymi stopami – całą rodziną.
Ciepłe spotkanie rodzinne, które oglądamy oczami fotografki Pauliny Kani, sprawia, że tęsknimy za takimi międzypokoleniowymi relacjami. Jakie wy macie plany na Dzień Babci i Dzień Dziadka? Spotykacie się, a może macie pomysły na prezenty przekazywane na odległość?
